Oded Galor jest profesorem ekonomii Herberta H. Goldbergera na Uniwersytecie Browna (Providence, Rhode Island, USA), siódmej najstarszej uczelni w Stanach Zjednoczonych. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół tematyki wzrostu i rozwoju gospodarczego, związków ekonomii z rozwojem populacji oraz zagadnień ekonomii ewolucyjnej.
Najważniejszym dokonaniem naukowym jest sformułowanie i przedstawienie Jednolitej Teorii Wzrostu Gospodarczego, dającej historyczno-ewolucyjne, a także matematyczne podwaliny dla analizowania przyczyn i skutków długookresowych zmian niemal każdej gospodarki funkcjonującej w rzeczywistości współczesnej. Należy do najczęściej cytowanych ekonomistów na świecie, mając istotny wpływ na projektowanie i prowadzenie badań naukowych w dziedzinie wzrostu i rozwoju gospodarczego.
15 października 2019 roku zostanie Mu nadany zaszczytny tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, zaś 17 października br. wygłosi Wykład Rektorski Biogeographical Roots of Growth and Comparative Economic Development na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Życiorys naukowy
Oded Galor urodził się w 1953 r. w Izraelu. Otrzymał staranne wykształcenie, jest bowiem absolwentem Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie, gdzie ukończył zarówno studia licencjackie, jak i magisterskie. Stopień doktora ekonomii uzyskał w 1984 roku na Uniwersytecie Columbia. Od 1984 roku jest związany z Uniwersytetem Browna, zajmując kolejne stanowiska badawcze, aż do uzyskania prestiżowej pozycji Herbert H. Goldberger Professor of Economics, którą posiada do chwili obecnej. Wśród jego licznych doświadczeń badawczych należy wskazać na to, że w okresie 1994-2006 pracował jako Chilewich Professor of Economics na Uniwersytecie Hebrajskim, zaś w latach 2010–2011 był profesorem wizytującym w Massachusetts Institute of Technology. W latach 1995–2017 Oded Galor kierował zespołem badawczym w zakresie nierówności dochodowych oraz makroekonomii w National Beaureu of Economic Research (NBER). Jest także pracownikiem naukowym w następujących międzynarodowych instytucjach badawczych: Centre of Economic Policy Research (CEPR), Institute of Labor Economics (IZA), Münchener Gesellschaft zur Förderung der Wirtschaftswissenschaft - CESifo GmbH (CESifo) oraz członkiem towarzystwa naukowego Uniwersytetu Telawiwskiego i Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie.
W wywiadzie udzielonym B. Snowdonowi w 2008 r. sam wyjaśnia swoje zainteresowanie ekonomią w następujący sposób: “urodziłem się w Izraelu, w środku konfliktu geopolitycznego i ogromnych nierówności regionalnych i chciałem lepiej zrozumieć świat w którym żyję. Moje zamiłowanie do matematyki i filozofii oraz zainteresowanie współczesnymi problemami społeczno-ekonomicznymi w naturalny sposób doprowadziły mnie do różnych gałęzi ekonomii, co pozwala łączyć moje pasje i zainteresowania”. Trzeba przyznać, że swoje zamierzenia realizuje niezwykle konsekwentnie, a przy tym udanie.
Profesor Oded Galor jest pomysłodawcą, twórcą i wieloletnim redaktorem naczelnym prestiżowego Journal of Economic Growth. Jest to czasopismo plasujące się w TOP 10 najlepszych czasopism ekonomicznych na świecie. Ponadto jest redaktorem Journal of Population Economics, współredaktorem Macroeconomic Dynamics, a także członkiem rad programowych szeregu innych czasopism naukowych, takich jak Economics and Human Biology, Journal of Economic Inequality, Journal of Economic Research czy Open Economics.
Oded Galor dał się poznać z jednej strony jako głęboki teoretyk ekonomii, z drugiej zaś jako badacz znacząco wykraczający poza jej ramy, odważnie przełamujący stereotypy i pułapki myślenia właściwego dla ekonomii, jak również otwierający nowe ścieżki dla tworzenia metodyki badań interdyscyplinarnych. Jego badania wchodzą w interakcje z takimi dziedzinami wiedzy jak biologia, antropologia, kulturoznawstwo, a także historia. Galor przejawia głęboki humanizm, mając nadzieję na wzrost pozytywnego znaczenia różnorodności dla dobrobytu gospodarczego. Na swoją działalność naukową uzyskał szereg grantów, które zaowocowały innowacyjnym podejściem do wzrostu i rozwoju gospodarczego na całym świecie. Badania O. Galora były wspierane między innymi przez National Science Foundation, Rhodes Center of International Economics, Watson Institute, Israel Science Foundation, Pan American Health Organization oraz Falk Institute for Economic Research. Za swoje badania naukowe został uhonorowany kilkoma nagrodami, w tym nagrodą im. Michaela Milkena w 1998 roku i Salomon Research Award w 2006 roku. Zaproszono go do wygłoszenia gościnnych wykładów w ramach kilku prestiżowych serii, w tym Klein Lectures w 2008 roku, Kuznets Lectures w 2009, Maddison Lectures w 2012, Berglas Lectures w 2015 czy Zeuthen Lectures w 2016 roku. Tylko w bieżącym roku wygłosił dwa doroczne wykłady w cyklu Yan Fu Lectures w Pekinie i Bogen Lectures w Jerozolimie. Oded Galor jest ponadto cenionym recenzentem prac publikowanych w uznanych światowych czasopismach ekonomicznych i wydawnictwach.
Osiągnięcia badawcze Odeda Galora
Liczba osiągnięć naukowych Odeda Galora w naukach ekonomicznych jest znaczna, a poprzez analizę liczby cytowań poszczególnych prac można wykazać, że należy on do najbardziej wpływowych ekonomistów w ostatnich trzech dekadach. W lipcu br. nazwisko Odeda Galora znajdowało się na 69. miejscu wśród 56 634. autorów zarejestrowanych w IDEAS, największej bibliograficznej bazie danych poświęconych ekonomii. Oryginalne teksty, których jest autorem bądź współautorem zostały opublikowane w tak znaczących czasopismach jak: American Economic Review, Econometrica, Journal of Political Economy, Quarterly Journal of Economics, Review of Economic Studies, Nature Ecology & Evolution, Journal of Economic Literature, Journal of Economic Theory, International Economic Review, Cliometrica czy Journal of Population Economics. Liczba cytowań odnotowana przez Google Scholar wynosi ponad 26000, co daje indeks Hirsha równy 50, zaś Web of Science wskazuje na niemal 6000 cytowań z odpowiednią wartością indeksu równą 30. W 2010 roku został uhonorowany przez bazę Web of Science tytułem Highly Cited Researcher. Dorobek Odeda Galora obejmuje łącznie 2 książki autorskie (2007 i 2011) oraz jedną pozycję pod jego redakcją (2009), a ponadto 56 artykułów, przy czym 20 z nich zostało opublikowanych w 5 najważniejszych czasopismach ekonomicznych.
Osiągnięcia badawcze prof. Galora są rozliczne i wielowątkowe. Można je sklasyfikować w postaci trzech wzajemnie powiązanych nurtów. Po pierwsze jest twórcą jednolitej teorii wzrostu, stanowiącej podstawę analizy czynników ekonomicznych rządzących ewolucją jednostek i społeczeństw w ciągu całej historii ludzkości. Po drugie, zapoczątkował badania nad interakcją pomiędzy ewolucją ludzkich cech biologicznych i kulturowych a procesem rozwoju gospodarczego. W ostatnim okresie zainicjował prace nad wpływem migracji wywodzących się z Afryki anatomicznie współczesnych ludzi na obserwowane w świecie różnice dotyczące spójności społecznej oraz wydajności.
Jednolita Teoria Wzrostu Odeda Galora
Najbardziej znaczącym dokonaniem naukowym prof. Odeda Galora jest jednolita teoria wzrostu (Unified Growth Theory). Jest ona udaną próbą odpowiedzi na brak spójności w dwóch przenikających się obszarach: długookresowej obserwacji faktów empirycznych oraz ich wyjaśnienia przez obowiązujące teorie wzrostu egzogenicznego i endogenicznego. W teorii ekonomii przyjmuje się powszechnie trzy główne grupy czynników wpływających na przebieg historycznego procesu wzrostu gospodarczego, a mianowicie: rozmiary i struktura zasobów czynników produkcji, ład instytucjonalny i jego zmiany oraz model i jakość prowadzonej polityki gospodarczej. Komparatywne badania dotyczące siły i charakteru oddziaływania poszczególnych grup czynników na przebieg historycznego procesu wzrostu gospodarczego były podstawą dynamicznego rozwoju teorii wzrostu gospodarczego w pierwszej połowie XX wieku, zarówno w obrębie tradycji klasycznej, neoklasycznej, jak i keynesowskiej. Jednakże na przełomie XX i XXI w. wśród badaczy nastąpił widoczny wzrost zainteresowania wpływem kształtu porządku instytucjonalnego i jego zmian na przebieg procesu wzrostu i rozwoju gospodarczego. Było to spowodowane m. in. obserwowanym od XIX w. zjawiskiem dywergencji, zarówno między badanymi krajami, jak i w granicach poszczególnych gospodarek narodowych.
Jednolita teoria wzrostu gospodarczego Odeda Galora wykracza poza omawiane zagadnienia ale ich nie pomija. Jest bowiem koncepcją długookresową opisującą transformację społeczeństw i gospodarek od okresu stagnacji, określonego jako epoka malthuzjańska, poprzez epokę rewolucji naukowej (post-malthuzjańską) do okresu nowoczesnego wzrostu, określanego mianem wzrostu zrównoważonego. Jej autor przyjmuje, iż na przebieg historycznego procesu gospodarczego mają istotny wpływ czynniki geograficzne, demograficzne, instytucjonalne i kulturowe oraz charakterystyki dotyczące jakości kapitału ludzkiego. Wskazywane przez Galora obserwacje empiryczne zjawisk zachodzących w obszarach wzrostu i rozwoju gospodarczego, postępu technicznego, zmian demograficznych, rozkładu dochodów, rozwoju kapitału ludzkiego oraz ewolucji systemów gospodarczych cechują się podobnymi fazami rozwojowymi, wspólnymi dla całej ludzkości. Determinują one nie tylko przebieg, ale także zróżnicowanie tempa i skutków wzrostu, przejawiających się głównie w zróżnicowaniu poziomu dochodów i standardów życia ludności poszczególnych krajów. Punktem wyjścia w badaniach nad historycznym procesu wzrostu jest u Galora epoka malthuzjańska z charakterystyczną dla niej stagnacją, niskim poziomem życia ludności, niską wydajnością pracy i prymitywnymi technologiami, którym towarzyszą wzrost populacji i ekspansja terytorialna. Jednolita teoria wzrostu koncentruje się na rozpoznaniu i opisie fundamentalnych czynników wyjścia z pułapki malthuzjanizmu i przejścia do epoki post-malthuzjańskiej, a następnie do okresu wzrostu zrównoważonego. Proces przejścia z epoki post-malthuzjańskiej do epoki nowoczesnego wzrostu charakteryzuje się szybszymi, w porównaniu z okresem malthuzjańskim, zmianami technologicznymi, relatywnie wysokim tempem akumulacji kapitału ludzkiego oraz zdecydowanym spadkiem tempa wzrostu populacji, co stało się źródłem nadwyżki ekonomicznej umożliwiającej podniesienie dochodu per capita, a tym samym podniesienie standardu życia populacji. Podstawowy model wzrostu jednolitej teorii wzrostu dobrze objaśnia przejścia między wyróżnionymi epokami, którego szczególnym przypadkiem jest malthuzjański model wzrostu gospodarczego. Na tym tle Galor podejmuje próbę odpowiedzi na pytania, dlaczego większą część historii ludzkiej cywilizacji charakteryzuje stagnacja i wszystkie cechy właściwe dla epoki malthuzjańskiej oraz jakie są czynniki i mechanizmy uruchamiające proces wzrostu. Stwierdza, że udzielenie odpowiedzi na te pytania wymaga analizy wzajemnego wpływu zmian technologii na zmiany wielkości populacji oraz związane z tym zmiany w poziomie dochodu per capita. Proces ten ma charakter endogeniczny i ewolucyjny.
Podsumowanie
Jednolita teoria wzrostu jest niewątpliwie próbą syntezy zastosowania koncepcji długiego trwania i rozwinięcia ekonomicznej teorii wzrostu endogenicznego, ponieważ dynamika kapitału ludzkiego i postępu technologicznego traktowane są jako zmienne endogeniczne. Dodatkowo, stosowanie języka matematyki i statystyki zwiększa poziom precyzji prowadzonych rozważań i stwarza możliwości empirycznej weryfikacji. Z tych powodów może być ona postrzegana jako koncepcja teoretyczna przynależna do teorii rozwoju społeczno-gospodarczego. Wykracza ona z pewnością poza utarte ramy ekonomii głównego nurtu. W porównaniu do ekonomii rozwoju i teorii wzrostu gospodarczego oraz historii gospodarczej jednolita teoria wzrostu Odeda Galora opiera się na bardziej rozbudowanych podstawach metodologicznych. Czyni ją to koncepcją nowatorską, a także efektywną przy opisie, wyjaśnianiu i interpretowaniu wyników badań nad przebiegiem historycznego procesu zmian. Rekomendacją dla jednolitej teorii wzrostu Galora są też wypowiedzi światowej sławy ekonomistów, wybitnych twórców i znawców teorii wzrostu. Według Roberta Mertona Solowa „projekt Galora jest ambitny w stopniu zapierającym dech w piersiach”, zaś Daron Acemoglu wskazuje, że książka Galora jest „pełna oryginalnych i śmiałych idei, zainspiruje, zmobilizuje i rzuci wyzwanie ekonomistom”.
***
Autorka składa serdeczne podziękowania prof. dr. hab. Krzysztofowi Maladze, dziekanowi Wydziału Informatyki i Gospodarki Elektronicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu za udostępnienie materiałów związanych z nadaniem prof. Odedowi Galorowi tytułu doktora honoris causa tej uczelni.
Prof. dr hab. Magdalena Osińska – Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania UMK.
Bibliografia:
Acemoglu D., Robinson J.A. (2013), Why Nations Fail. The Origins of Power, Prosperity and Poverty. Profile Books, London.
Barro R. (1991), Economic Growth in a Cross Section of Countries. Quarterly Journal of Economics 106:407 – 443.
Barro R., Sala-i-Martin X. (1995), Economic Growth. McGraw-Hill, New York.
Boehlke J. (2019), Some Remarks on Methodological Foundations of Unified Growth Theory. To be published in Łatuszyńska M. and Nermend K. (eds.) Experimental and Quantitative Methods in Contemporary Economics. Springer (forthcoming).
Braudel F. (1999), Historia i trwanie. Czytelnik, Warszawa.
de la Croix D. (2019), Opinia w związku z wnioskiem o nadanie tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Profesorowi Odedowi Galorowi (preprint).
Galor O. (2005), From Stagnation to Growth: Unified Growth Theory, in Handbook of Economic Growth, ed. by P. Aghion, and S. Durlauf, pp. 171–293.
Galor, O. (2011), Unified Growth Theory. Princeton University Press, Princeton, New Jersey.
Galor, O. (2019), Curriculum Vitae.
Irmen A. (2019), Opinia w związku z wnioskiem o nadanie tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Profesorowi Odedowi Galorowi (preprint).
Malaga K. (2019), Oded Galor – doktorem honoris causa Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu (preprint).
Osińska M. (ed.) (2019), Economic Miracles in the European Economies, Springer Nature Switzerland AG.
Rodrik D. (2007), One Economy, Many Recipes. Princeton University Press, Princeton, NJ.
Snowdon B. (2008), Towards a Unified Theory of Economic Growth. Oded Galor on the transition from Malthusian stagnation to modern economic growth. An interview with introduction by Brian Snowdon. World Economics, Vol. 9, No. 2, April–June 2008.
https://ideas.repec.org/i/e.html
https://press.princeton.edu/titles/9477.html