Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Jarosław Gowin dla "Głosu Uczelni"

Zdjęcie ilustracyjne
fot. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Szanowni Państwo,
Dziękuję za zaproszenie do zabrania głosu w najstarszym piśmie akademickim w Polsce w tak ważnym dla Redakcji i Czytelników czasie.

Szanowni Państwo,

Dziękuję za zaproszenie do zabrania głosu w najstarszym piśmie akademickim w Polsce w tak ważnym dla Redakcji i Czytelników czasie.

            Polska nauka i szkolnictwo wyższe znajdują się obecnie w przededniu wejścia w życie nowej ustawy prawo o szkolnictwie wyższym i nauce - tzw. Konstytucji dla Nauki. Środowisko akademickie jest świadkiem i uczestnikiem wielu przemian ‒ od sposobu funkcjonowania polskich uczelni, poprzez kwestie finansowania nauki, aż po wzmocnienie współpracy z otoczeniem gospodarczo-społecznym. Szczególnie mnie cieszy, że reforma, która zagwarantuje polskiej nauce i szkołom wyższym dogodne warunki do dalszego rozwoju, wchodzi w życie w roku, w którym przypada 100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. Konstytucja dla Nauki zakłada głęboką, ale realizowaną stopniowo, przebudowę polskiego systemu szkolnictwa wyższego. Wprowadza zmiany, które mają na celu zwiększenie pozycji polskiej nauki w globalnym wyścigu, podwyższenie jakości studiów akademickich oraz studiów zawodowych, zatrzymanie wyjazdów polskich studentów i naukowców z kraju, zrównoważony rozwój szkół wyższych w Polsce oraz polepszenie warunków pracy pracowników uczelni. Niezwykle ważne jest także to, że nasza ustawa powstała w ścisłej współpracy ze środowiskiem akademickim. Podczas ponad dwóch lat prac nad nowymi regulacjami odbyliśmy wiele spotkań, konsultacji, debat i konferencji tematycznych. Wszystkim towarzyszyła atmosfera dialogu i porozumienia. Wysłuchaliśmy wszystkich głosów, wspólnie próbowaliśmy wypracować rozwiązania pozwalające na realizację jak największej liczby postulatów środowiska. I z tego jestem szczególnie dumny.

Konstytucja dla Nauki niesie ze sobą korzyści dla wszystkich uczestników systemu nauki i szkolnictwa wyższego. Dzięki skutecznym narzędziom uczelnie zyskają szansę na dynamiczny rozwój i wzmocnią swoją autonomię. Teraz to uczelniana wspólnota będzie podejmować decyzje dotyczące wewnętrznej struktury organizacyjnej i podziału środków finansowych z ministerialnej subwencji. Szkoły wyższe zyskają też nowy organ doradczy, jakim będą rady uczelni. Będą one wspierać zarządzających w sprawach dotyczących możliwych kierunków ich rozwoju i większego otwarcia na środowisko społeczno-gospodarcze.

Na zmianach skorzystają także nauczyciele akademiccy w uczelniach publicznych, z których blisko 50 proc. otrzyma podwyżki wynagrodzeń. Ich pensje wzrosną średnio o ok. 800 zł. Nowa ustawa na korzyść nauczycieli rozstrzyga także kwestię odliczania 50 proc. kosztów uzyskania przychodu. Nauczyciele akademiccy zyskają większą stabilizację zatrudnienia i – dzięki nowym ścieżkom kariery akademickiej – będą mieli przed sobą nowe możliwości zawodowe. Konstytucja dla Nauki wprowadza także nowy, zbliżony do międzynarodowych standardów system ewaluacji działalności naukowej. Liczyć się będzie jakość publikacji i liczba patentów, efekty działalności naukowej, a także jej wpływ na funkcjonowanie społeczeństwa i gospodarki.

Doktorantom proponujemy nowy, elitarny i projakościowy model kształcenia oparty na szkołach doktorskich i zapewniamy im wsparcie finansowe w postaci stypendium ‒ na początku w wysokości 2350 zł, a po ocenie śródokresowej – 3632 złotych brutto. Dostępne będą dla nich także urlopy rodzicielskie (macierzyńskie i ojcowskie) udzielane na zasadach podobnych do osób zatrudnionych na umowę o pracę.

Nowa ustawa zachowuje dotychczasowe przywileje studenckie i wprowadza rozwiązania, które będą lepiej chronić interesy żaków ‒ stałe opłaty za cały okres studiów i gwarancja wydania dyplomu w terminie, indywidualny tok studiów dla studentek w ciąży, gwarancja urlopu dla studentów-rodziców. Studenci będą teraz bardziej słyszalni w społeczności uczelnianej, zyskają bowiem miejsce we wspominanej wcześniej radzie uczelni i będą mieli zapewniony udział w organach kolegialnych uczelni – wraz z doktorantami stanowić będą minimum 20% składu np. senatu czy kolegium elektorów.

Uwzględniając specyfikę poszczególnych typów uczelni, zapewniliśmy różnorodne wsparcie dla każdego z nich. I tak uczelnie regionalne będą mogły ubiegać się o dodatkowe wsparcie w ramach konkursu „Regionalne Inicjatywy Doskonałości”. Publiczne Uczelnie Zawodowe (czyli dawne Państwowe Wyższe Szkoły Zawodowe) będą mogły także wziąć udział w programie „Dydaktyczne Inicjatywy Doskonałości”, w ramach którego premiowane zostaną uczelnie, których absolwenci dobrze sobie radzą na rynku pracy. Dla najlepszych uczelni badawczych przewidzieliśmy zaś konkurs „Inicjatywy doskonałości – uczelnie badawcze”.

Jestem przekonany, że dzięki naszej reformie i wypracowanym wspólnie ze środowiskiem akademickim rozwiązaniom poziom polskiej nauki na tle światowym będzie coraz wyższy.

pozostałe wiadomości